Samentuin Warmoes in Mol was, een jaar later dan gepland, de locatie voor de eerste fysieke bijeenkomst van de Translabbers sinds lange tijd. Bij een drankje werden ook de ‘fotoshockactie’ Onthard Mee, verpakkingsvrije winkel De Goedzak en het project Klimaatmakers voorgesteld.
Normaal waren de Translabbers al in de zomer van 2020 neergestreken in het groene decor van Warmoes. Net voordien werd een webinar georganiseerd waarin bioloog Hans Van Dyck sprak over biodiversiteit. In oktober was er nog Ecopolis Kempen in Herentals. Sindsdien was het aftellen naar deze zomerse bijeenkomst.
Ontharden en tegelwippen
Translabbers Rit en Bob vertelden eerst over de ‘fotoshockactie’ Onthard Mee. Met banners wordt in verschillende gemeenten getoond wat het effect van minder grijs en meer groen is.
Peter & Rit van De Warmoes © Chris Stessens
Rit: “Toen de oproep om te brainstormen over ontharding en vergroening kwam, zag ik het direct zitten om mee te doen. Ik fiets heel veel en vind het dan jammer dat er zoveel gemiste kansen in voortuinen zijn. Als het kon, zou ik overal een boom planten (lacht). Ontharding begint tussen de oren dus leek het ons een goed idee om te laten zien hoe het kan zijn. Misschien motiveert het beeld de mensen zodat ze het minder erg vinden om af en toe blaadjes te vegen.”
Bob: “Ik had niet zoveel met ontharden, wel met biodiversiteit. Vanavond zitten hier dertig mensen die mee zijn. Hopelijk kunnen we een paar van die andere honderdduizenden Kempenaars met deze actie ook overtuigen van het belang van groen.”
Rit: “We hebben contact opgenomen met gemeentebesturen. Meestal wilden ze wel maar hadden ze schrik voor de reacties van burgers. Het was dus kwestie van hen te overtuigen.”
Vrijwilliger Bob © Chris Stessens
De Translabbers hadden gehoopt vijf gemeentes aan boord te krijgen, het werden er uiteindelijk meer dan dubbel zo veel. Er zijn al een twintigtal banners ontworpen. Die zijn ook te zien op www.onthard.mee. De reacties van passanten bij het ophangen van de banners waren positief, van “dat wil ik hier meer zien” tot spontaan applaus. Ook de vijf Netelandgemeentes (Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Olen en Vorselaar) tonen interesse. In Herenthout zijn ambitieuze plannen voor het marktplein, met meer groen en autoluwe straten.
Waar de banners een droombeeld presenteren om burgers te sensibiliseren, wil het ‘Kempens Kampioen Tegelwippen’ aanzetten tot actie. In het najaar neemt een vijftal Kempense gemeentes het tegen elkaar op om zoveel mogelijk stoeptegels te vervangen door groen, naar analogie met het succesvolle Nederlands kampioenschap tegelwippen. Translabber Inge wipte zelfs al, semi-illegaal, een eerste tegel in Balen. Niet veel later een tuintegelreglement goed. Toeval?
De Goedzak
Tijdens de pauze werd de groep netjes in twee gesplitst. De ene helft mocht op verkenning door Warmoes, de andere kreeg een toelichting van Babs en Iris. Zij openden onlangs De Goedzak, een pop-up verpakkingsvrije winkel in de conciërgewoning van De Bloemfabriek in Geel-Ten Aard.
Iris & Babs van De Goedzak © Chris Stessens
Babs: “Ik baat Roos Met Witte Stippen in Geel uit. Daar bied ik een uitgebreid assortiment natuur- en diervriendelijke producten aan, onder voor meer voor persoonlijke verzorging en het huishouden.”
Iris: “De grote hoeveelheden plastic na elk winkelbezoek frustreerden me. Havermout gaat van de boer hier om de hoek naar de verpakkingsfabriek en terug naar de supermarkt hier om de hoek. Ik was klant bij Babs en we besloten er zelf iets aan te doen.”
Babs: “Iris doet voeding, ik non-food. Bij het binnen komen noteer je het lege gewicht van de verpakkingen die je bij hebt. Je neemt zoveel je wil, handig voor wie iets nieuw wil proberen of alleenstaand is.”
Iris: “Dat is een belangrijk principe van zero waste: je koopt wat je nodig hebt, niet wat de fabrikant de juiste hoeveelheid vindt. We werken zoveel mogelijk samen met lokale producenten. Luchtdicht bewaar je de voeding makkelijk twee weken. De Goedzak is vier dagen per week vijf uur open. Na een maand hebben we al meer dan 2600 voedingsverpakkingen bespaard.”
Warmoes
Ondertussen gaven Peter en Rit de Translabbers een rondleiding door de Warmoes. De samentuin is een initiatief van Transitie Mol & Balen.
Rondleiding in de Warmoes © Chris Stessens
Peter: “Het principe is eenvoudig: alles is van iedereen. Elke tweede zaterdag van de maand zijn we open voor het publiek. Wie komt helpen, deelt in de oogst. Daarnaast hebben we een vijftal vaste tuiniers. En er is ons project met de Moesmeesters, tien gezinnen die zes keer per jaar komen helpen. Zo betrekken we ook kinderen bij het tuinieren.”
Blikvangers in Warmoes zijn onder meer de kruidenspiraal, met meer kruiden op een kleinere oppervlakte en geplaatst van droog naar vochtig, en het grondwater dat omhoog wordt gepompt met een fiets. Ook voor wie geen groene vingers heeft, is het een fijne plek. Onder de overdekking komt regelmatig een filosofeergroep samen. Het speelbos achteraan is omzoomd door een takkenwal en bevindt zich naast de kookplek met barbecue en kampvuur. In een verborgen hoekje vind je zelfs een idyllische boomschommel.
Klimaatmakers
Janna van Avansa Kempen© Chris Stessens
Na het strekken van de benen stelde Janna van Avansa Kempen het project Klimaatmakers voor. Dat wordt momenteel uitgetest in pilootgemeenten Laakdal en Olen.
Janna: “Voor Kempen2030 hebben de burgemeesters van de Kempense gemeentes zich geëngageerd om tegen 2030 te zorgen voor 40% CO2-reductie. Daarvoor moeten natuurlijk niet alleen besturen maar ook bedrijven en burgers zich inspannen. Begin dit jaar hadden we een digitale startavond waarin expert Pieter Boussemaere vertelde over de problemen en de oplossingen voor de klimaatverandering. Daar zijn vier grote thema’s uit gekomen: energie en wonen, consumeren en voeding, mobiliteit, groen en verharding. Vervolgens zijn de Klimaatmakers gaan dromen over ideeën waar ze zelf aan gaan werken, van een mobiliteitsspel over voedselbossen tot een nieuwe LETS-afdeling. Daarbij gaan ze in dialoog met hun lokale besturen. De Klimaatmakers hebben elkaar echt gevonden, de volgende jaren komen er nog meer acties. Dit najaar willen we de draaiboeken en bevindingen uit Laakdal en Olen delen met de andere gemeenten.”
Bezige Bijen
©Chris Stessens
Naast deze vier projecten lichtten nog enkele Translabbers toe waar ze mee bezig zijn. De werkgroep Meer natuur in de stad plant in Turnhout groene G spots aan, onder meer aan de Warande en het Natuurpuntmuseum. Pimpernieuw verhuisde met hun textiel- en plantenatelier naar de Galbergen in Mol. En in Geel, waar jaarlijks een oppervlakte van tien voetbalvelden verhard wordt en vooral in het centrum groen ontbreekt, wordt werk gemaakt van een onthard centrum.
Het volgende Translab Kaffee staat gepland voor 18 augustus in plantentuin ‘De Kleine Boerderij’ in Merksplas. Precies een maand later vormt Tuintaferelen in Arendonk het decor voor een Translab Kampus over commons in de Kempen, indien de dan geldende maatregelen het toelaten. Tot dan?
Verslag: Wouter Adriaensen
De foto’s
door Chris Stessens
